راز ماندگاری جمهوری اسلامی
درآمد چنین می‌نماید که عنوان ترکیبی «جمهوری اسلامی»—گرچه سابقه دارد و در نوع خود جدید نیست—اما از جهات مختلف، نامتعارف است و در واقع هنوز غالباً وفق معیارهای معمول نظام‌های سیاسی حاکم در جهان امروز...
View Articleآقای پزشکیان! یک دم نگاه کن که چه بر باد می‌دهی
آقای مسعود پزشکیان دو روز پیش در مجلس از وضع و حال بغرنج کنونی کشور سخن گفت. به تعبیر ایشان، وضعیتی که با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم، بدتر از دوران جنگ هشت‌سالۀ ایران و عراق است. سه ماه قبل نیز پزشکیان...
View ArticleClik here to view.
مناظره: آیا مذاکره بدون اعتماد ممکن است؟
زیتون– سرانجام نامه ترامپ به ایران رسید و تحویل وزیر امور خارجه شد. اما ساعاتی قبلی از تحویل نامه، رهبر جمهوری اسلامی در حسینیه «امام خمینی» علیه مذاکره با آمریکا سخنرانی کرد و این دعوت به مذاکره را...
View Articleما فقط نگران ایران نیستیم، بلکه نگران صلح جهانی هستیم
آقای آنتونیو گوترشدبیرکل محترم سازمان ملل متحدرونوشت: کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل با سلام و احتراماین بیانیه از سوی صدها تن از استادان دانشگاه، حقوقدانان و وکلا، مدافعان حقوق بشر،...
View Articleشایگان، سالک مدرن و سلوک در کناره‌ها
«روح او ترکیبی است از کنجکاوی و بازیگوشی کودکانه،راحتی و صمیمیت جوانانه، وسعۀ صدر و وسعت مشرب حکیمانۀ سالخورده ای دنیا دیده». نقل قول فوق را از کتاب خوشخوانِ «سلوک در کناره ها: همراه با داریوش شایگان و...
View Articleنظام مالی مراجع تقلید حوزوی شیعه: ساختار و کارکرد
نظام مالی مراجع تقلید حوزوی شیعه، به‌ویژه در ایران، ساختاری پیچیده و چندلایه دارد که ریشه در سنت‌های تاریخی، مذهبی و اجتماعی شیعه اثنی‌عشری و همچنین تحولات سیاسی-اقتصادی معاصر دارد. این نظام مالی از...
View ArticleArticle 2
عکس‌های اونو هم داده بودند به خوردِ هوش مصنوعی و انیمه‌هاش را این‌جوری تحویل گرفته بودند. البته فقط که او، مستمسک این تجربه که نشده بود. عکس‌های شجریان همراه حسین علیزاده و کلهر و همایون را هم، عده‌ای...
View Articleرفع حصر شیخ مهدی کروبی؛ بازگشت به مدار عقلانیت و آغاز مسیر جبران اشتباهات...
درخت دوستی بنشان که کام دل به‌بار آرد نهال دشمنی بر کن که رنج بی‌شمار آرد در واپسین روزهای سال و در آستانۀ بهار طبیعت ۱۴۰۴، اعلام شد که حصر ظالمانه و ۱۵ سالۀ شیخ مهدی کروبی، یکی از رهبران جنبش سبز، به...
View Articleواکنش به تهدیدات دولت آمریکا؛ دفاع از یک بیانیه
امروز بیانیه مهمی از سوی گروه وسیعی از نخبگان سیاسی، فرهنگی و اجتماعی کشور ما در واکنش به تهدیدهای نظامی امریکا و اسرائیل علیه ایران انتشار یافت که در آن تاکید می شود: «ما امضا کنندگان این بیانیه، برای...
View Articleمغالطه یا فریبکاری؟! در نقد نامه به دبیرکل سازمان ملل
«احتیال» در منطق عبارت است از به کار بردن پنهانی و مستتر مکر و حیله در مقدمات یک گزاره، با هدف برتری جدلی در برابر طرف مقابل. تفاوت احتیال با مغالطه، در نیت گوینده و آگاهانه بودن آن است. یعنی، در...
View Articleمستقیم یا غیرمستقیم؛ فریب و ریا در برابر شفافیت رنگ می‌بازد
یکی از سنت‌های بسیار غلط و هزینه‌زا در جمهوری اسلامی ایران این است که مقامات مسئول آن با مردم خود و صدالبته با مردم جهان روراست و صادق نبوده و نیستند. ظاهری دارند و باطنی؛ در جلوت (تریبون‌های عمومی)...
View Articleای نور دیده صلح به از جنگ و داوری
«یک حرف صوفیانه بگویم اجازت است؟ ای نور دیده صلح به از جنگ و داوری» نیک میدانم کثیری از هموطنان عزیز، نظیر من، این روزها دلمشغول و دلنگران وضعیت مملکت اند و اخبار سیاسی را به دقت رصد می کنند. آرزو کنیم...
View Articleتوافق ایران-آمریکا و بازی برد-برد نظام و اپوزیسیون
دور نخست مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط پایتخت عمان از سوی هر دو طرف مثبت و سازنده توصیف شده و طرفین قرار گذاشته‌اند تا مذاکرات را ادامه دهند. اوضاع و احوال ظاهرا به گونه‌ای است که این مذاکرات دو نتیجه...
View Articleنقدی بر نامه‌نگاری‌های مصطفی مهرآیین به رهبری
مصطفی مهرآیین، استاد جامعه‌شناسی، نامه‌هایی به علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، نوشته و پیشنهاداتی برای اصلاح امور به ایشان داده است. موضوع این نقد ربطی به محتوای نامه‌های ایشان ندارد. اینکه ایشان، یا...
View Articleگواهیِ دینی و گواهیِ ضدِّ دینی!
مقدّمه دست‌کم برخی از مسائلِ فلسفۀ دین، جزءِ مسائلِ « سهل و ممتنع» هستند؛ بدین معنا که در نگاه نخست همگان بدان مسئله می‌اندیشند/ می‌توانند بیاندیشند و حتّی در باب آن استدلال می‌کنند؛ امّا همان مسئله...
View Articleفرایند گذار در سایه‌ی سناریوهای احتمالی مذاکرات
دور اول مذاکرات یا دیدار جمهوری اسلامی و ایالات متحده آمریکا در عمان به پایان رسید. این درحالی است که تاکنون هیچ نتیجه مشخصی حاصل نشده است اما هر دو طرف، فضای مذاکرات را مثبت ارزیابی کرده‌اند. ظاهراً...
View ArticleClik here to view.
پاپ، غزه و نقش دین در روزگار ما
پاپ رم (واتیکان)، رهبر مذهبی کاتولیک‌های جهان (۱۹۳۶–۲۱ آوریل ۲۰۲۵)، در ۸۸ سالگی درگذشت. جهان به احترام او کلاه از سر برداشت. به گمانم این واکنش، جدای از انگیزه‌های خاص مذهبی و علایق دینی آن در سراسر...
View Articleکلیسای کاتولیک و اشرافیت؛ به مناسبت درگذشت پاپ «فقرا»
در ربط و نسبت دین و جامعه سه نظرگاه کلی وجود دارد: ۱. دین بر جامعه مقدم و مسلط است؛ ۲. جامعه بر هر پدیده‌ای از جمله دین چیره است و نقش خود را بر آن می‌زند؛ ۳. دین و جامعه در پیوندی متقابل و دیالکتیکی...
View Articleنمایندگان «خودخوانده» امام غایب
مقدمه در تاریخ تشیع اثنی‌عشری، انتظار ظهور امام پنهان (غایب) همواره حامل امید، معنا و انسجام درونی بسیاری از مریدان این امام بوده است. اما در دوره معاصر، این انتظار، بستر بروز پدیده‌هایی شده که از آن...
View ArticleClik here to view.
میانجی‌گری از پشت پرده
زیتون-محمدرضا سرداری: مردی با استعداد، جذاب و رهبری بی چون و چرا. این واژه‌ها توصیف رهبر روسیه از دونالد ترامپ است که بار دیگر سکان هدایت ایالات متحده آمریکا را در دست گرفته است. شاید این پرسش بسیاری...
View Articleاز صدقِ «مطابقتی» تا صدقِ «اقناعی- روایی»
پس از انتشار فایل صوتیِ سخنرانیِ «صدق به روایتِ فرگه و ویتگنشتاین متأخر»[۲] و نوشتار «سلوک اگزیستانسیل، آشکارگی هستی و صدقِ اقناعی-روایی»[۳] طی یک‌سال گذشته، با سؤالات و انتقادات متعددی مواجه شده‌ام....
View Articleفرصتی تاریخی برای کنترل اروپا بر رسانه‌های آزاد
«هدیه‌ای بی‌نظیر برای دشمنان آمریکا.» این تعبیری است که در توصیف انحلال «آژانس رسانه‌های جهانی آمریکا» (USAGM) توسط دولت ترامپ به کار رفته است؛ سازمانی که در اصل برای کشورهایی تأسیس شده بود که از آزادی...
View Articleنقدهای فمینیستی به معرفت‌شناسی «گواهی» دینی
مقدمه ساندرا هاردینگ (Sandra Harding)، فیلسوف برجسته فمینیست و نظریه‌پرداز معرفت‌شناسی جایگاه‌مند (Standpoint Epistemology)، نقدهای عمیقی به معرفت‌شناسی سنتی، به‌ویژه معرفت‌شناسی گواهی (Testimony) در...
View ArticleClik here to view.
سرانجامِ ناهم‌سانِ امامت در تشیّعِ امامی و اسماعیلی
با درگذشتِ شاهزاده کریم الحسین، آقاخانِ چهارم، چهل‌ونهمین امامِ اسماعیلیانِ نِزاری (۲۰۲۵ – ۱۹۳۶)، از منشِ نیک و مردم‌داریِ او و مشیِ روادارانه و آشتی‌جویانه‌اش سخن بسیار رفت. و مگر حاصلِ عُمر، به...
View Articleرئالیسم تحول‌خواه و حل بحران چپ
مقدمه دهه‌هاست که یکی از بحران‌های محوری چپ، ناتوانی در بازنمایی منسجم و مؤثر طبقه‌ی کارگر بوده است. این بحران نه‌فقط به واسطه‌ی تغییرات ساختاری در نظام تولید (مانند گذار از تولید صنعتی به خدماتی و...
View Articleمهدی نصیری؛ ذکر مصیبت بی‌خطر
۱- در مطلبی با عنوان «مهدی نصیری؛ نقد ولایت و دفاع از سلطنت» کوشیدم نشان دهم مهدی نصیری در نقدش به ولایت مطلقه فقیه و هم‌زمان دفاعش از سلطنت پهلوی و پروژه بازگشت آن، دچار یک تناقض آشکار است که خود را...
View Articleمن پر از فانوسم
تقدیم به داراب هاشمی فرهیخته‌ای که با همه مردم شهر زیر باران رفت فهرست عناوین ۱………………… نو‌اندیشی دینی ۲…………………………………. واکاوی روشنفکری در ایران معاصر ۲.۱………………………. سطح نظری ۲.۲………………………. سطح اجتماعی و...
View Articleسعید مدنی و بهای گفتن واقعیت
در روزهای نزدیک به سالروز تولد دکتر سعید مدنی، جامعه‌شناس که اکنون در زندان دماوند در حبس است، مثل همیشه این پرسش در ذهن ما زنده می‌شود که چرا حکومت‌هایی مانند جمهوری اسلامی، به‌جای شنیدن صدای متخصصانی...
View Articleبت‌های شکسته
کتابی دارم با عنوان «بت‌های شکسته» که در سال ۱۳۵۶ توسط انتشارات خزر در تهران منتشر شده است. این کتاب البته مجموعه مقالات منتشرشده من است که در دهه پنجاه در این‌جا و آن‌جا منتشر شده‌اند. اکنون، بدون...
View ArticleClik here to view.
هنر متعهد، روایت علیه سلطه
https://www.zeitoons.com/wp-content/uploads/2025/05/هنر-متعهد-در-برابر-سلطه.wav *** جعفر پناهی نخل طلای جشنواره کن ۲۰۲۵را دریافت کرد.به جعفر پناهی تبریک میگوئیم. اما آن‌چه اهمیت دارد، نه خود جایزه،...
View Article