زیتون- پریا منظرزاده: حضور یک خلبان ایرانی در برنامه تلویزیونی «حالا خورشید» و پرده‌برداشتن از پرواز هواپیماهای دارای نقص فنی، نخستین نشانه از بحرانی است که ناوگان فرسوده هوایی ایران پس از خروج امریکا از برجام تجربه می‌کند.
امین امیرصادقی، خلبانی که انتقادهایش را نسبت به عملکرد شرکت‌های هوایی ایران در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرده بود، صبح روز ۱۹ تیرماه در برنامه‌ای که رضا رشیدپور آن را اجرا می کند، شرکت کرد. او اعلام کرد که حدود سه هفته بدون Break 3 یعنی ترمز سوم با هواپیمای بویینگ ۷۳۷ پرواز کرده است.
این خلبان توضیح داد: «اگر ترمز شماره ۳ فعال نباشد، سیستم هواپیما هشدار می‌دهد که نباید پرواز انجام شود. اما قطعه این هواپیما موجود نیست و مسئولان فنی، بدون تعمیر کردن ترمز، در دفتر پرواز می‌نویسند که ترمز هواپیما تعمیر شد و این هشدار را برمی‌دارند. خلبان هم بدون اطلاع از خرابی ترمز پرواز می‌کند و بعد از پرواز دوباره خرابی ترمز را گزارش می‌دهد.»
خلبان امیرصادقی در پاسخ به این سئوال رشیدپور که «چرا می پرید؟» گفت: «یک سری اجبار هست. من این کار را نکردم، آقای حسینی اینکار را نکرده و یک سری اتفاقاتی برایمان افتاده. متاسفانه در دنیای مجازی دیدم که نوشته‌اند اخراجش کرده‌اند که آمده و این حرف‌ها را می‌زند. این‌طور نیست! من تا آخر سال ۹۷ با شرکت صافات قرارداد دارم.»
قطعه هواپیما موجود نیست و مسئولان فنی، بدون تعمیر کردن ترمز، در دفتر پرواز می‌نویسند که ترمز هواپیما تعمیر شد و این هشدار را برمی‌دارند
صحبت‌های این خلبان خطوط هوایی نشان می‌دهد که خلبانان دانسته و مسافران نادانسته جان خود را به خطر می‌اندازند. این در حالی‌ست که خلبانان ایران در مقایسه با همتایان خارجی خود حقوق بسیار کمتری دریافت می‌کنند و همین موجب موج بزرگ مهاجرت خلبانان شده است. یکی از خلبانان ایران ایر در گفتگو با «زیتون» اظهار داشت که بسیاری از همکارانش در خطوط هوایی کشورهای خلیج فارس جذب شده‌اند و خودش نیز قصد رفتن به مجارستان را دارد.
توقف نوسازی ناوگان فرسوده
افشاگری این خلبان در برنامه تلویزیون ایران حالی صورت گرفته که بر اساس قواعد ایمنی پرواز به خلبانان آموزش داده می‌شود بسیاری از مخاطرات پرواز را از مسافران مخفی نگه دارند تا استرس ایجاد نکنند. اما پرواز با هواپیمایی که نقص فنی محرز دارد، قابل چشم پوشی نیست.
از حدود ۲۵۰ فروند هواپیمای موجود در ایران کمتر از ۵۰ فروند زیر ۱۵ سال عمر دارند و حدود ۱۰۰ هواپیما زمین‌گیر هستند. صحبت‌های خلبان امیرصادقی نشان می‌دهد که باید به ۱۰۰ هواپیمای دیگری که زیر ۱۵ سال عمر دارند و در خطوط هوایی ایران فعالیت می‌کنند، شک کرد.
برنامه حالا خورشید یک بار دیگر نیز رازهای صنعت هوایی ایران را فاش کرده بود. هنگامی که هواپیمای ای تی آر ۷۲ تهران-یاسوج شرکت آسمان در تاریخ ۲۹ بهمن با ۶۰ مسافر و ۶ خدمه سقوط کرد
پس از امضای برجام با کشورهای ۵+۱، ایران با دو شرکت بزرگ هوایپماسازی بویینگ و ایرباس قرارداد امضا کرد تا بتواند ناوگان خود را که پس از حدود چهار دهه تحریم فرسوده شده، ترمیم کند. شرکت بویینگ با سه شرکت ایران ایر، آسمان و قشم ایر، قرارداد خرید ۱۲۰ فروند هواپیما را امضا کرده بود.
ایرباس نیز برای فروش هواپیما به سه شرکت ایران ایر، ایران ایر تور و زاگرس در مجموع قرارداد فروش ۱۷۰ فروند هواپیما امضا کرده بود. این شرکت پس از برجام سه فروند هواپیما به ایران تحویل داده است. شش فروند هواپیمای دیگر هم توسط شرکت فرانسوی-ایتالیایی ATR تحویل داده شده است.
شرکت هواپیماسازی بویینگ که امریکایی است، پس از خروج دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا از برجام، اعلام کرد که در راستای سیاست‌های کاخ سفید عمل می‌کند و قراردادش با ایران را به‌طور یک‌طرفه فسخ خواهد کرد. این درحالی‌ست که شرکت فرانسوی ایرباس نیز برای تولید برخی قطعات خود به بویینگ وابسته است و خروج امریکا از برجام قرارداد ایران با ایرباس را نیز با اشکال مواجه می‌کند.
بویینگ ۷۳۷ هواپیمایی باریک پیکر است که برای پروازهای کوتاه و میان مدت ساخته شده است. این هواپیما برای نخستین بار در دهه ۱۹۶۰ ساخته و بهره‌برداری شده است. به نوشته سایت طیاره، در ایران هشت شرکت تابان، کاسپین، آسمان، آتا، سپهران، ساها، کیش و کارون از این هواپیما در ناوگان خود استفاده می‌کنند و شرکت‌های نسیم و صافات نیز هر کدام ضمن وارد کردن یک فروند از این هواپیما، آنها را به شرکت‌های دیگر اجاره داده‌اند.
ادعای سازمان هواپیمایی درباره هواپیمای یاسوج هم مورد تردید است
برنامه حالا خورشید یک بار دیگر نیز رازهای صنعت هوایی ایران را فاش کرده بود. هنگامی که هواپیمای ای تی آر ۷۲ تهران-یاسوج شرکت آسمان در تاریخ ۲۹ بهمن با ۶۰ مسافر و ۶ خدمه سقوط کرد. ای برنامه سندی منتشر کرد که نشان می‌داد هنگام سقوط هواپیمای ATR تجهیزات راداری فرودگاه به دلیل نبود سیستم برق‌رسانی و انرژی، فعال نبوده و از دسترس خارج بوده است. رشیدپور در این برنامه به طعنه گفت: «خلبان می‌بایست با آن شرایط آب و هوایی خاص منطقه، خود با روش‌های دیگر (مثل تقرب)، نسبت به پیدا کردن باند و فرود اقدام می‌کرده است.» سند دیگری که در این برنامه به نمایش گذاشته شد نشان می‌داد فرودگاه یاسوج به طور کلی رادار پیشرفته نداشته است.
این درحالی‌ست که سازمان سازمان هواپیمایی کشوری با انتشار گزارش بررسی سانحه سقوط هواپیمای ای تی آر ۷۲ تهران-یاسوج در اسفند ۹۶، با اشاره به سابقه عمل قلب خلبان هواپیما، او را مقصر این سانحه اعلام کرد. افشاگری اخیر درباره کوتاهی‌های شرکت های هواپیمایی در ایران نشان می دهد که ادعاهای شاغلان صنعت هوایی از بیانیه‌های رسمی شرکت های هوایی قابل اعتمادتر است