زیتون- نیلوفر سعیدی: هفت سال پیش، مجلس ایران برای نخستین بار، طرح سوال از رئیس‌جمهور وقت را در دستور کار قرار داد. پس از کش‌و‌قوس‌ها و لابی‌گری‌های بسیاری از نمایندگان طرفدار احمدی نژاد، طراحان سوال کوتاه نیامدند و رئیس‌جمهور، سرانجام به مجلس دعوت شد تا به سوالات نمایندگان پاسخ دهد. اما همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد، همه‌چیز را به شوخی برگزار کرد و سوالات نمایندگان را به عنوان سوالات امتحانی خوب طراحی شده، خواند و اعلام کرد که اگر نمره‌ای کمتر از ۲۰ داده شود، در حق او بی‌معرفتی و نامردی کرده‌اند. او حتی در پاسخ به سوالی در مورد قهر با خامنه‌ای و خانه‌نشینی ۱۱ روزه به خاطر برکناری وزیر اطلاعات، اعلام کرد که چنین چیزهایی به احمدی‌نژاد نمی‌چسبد! اما امروز ، روز متفاوتی بود و سوال از حسن روحانی رئیس جمهور اعتدال‌منش ایران، حال و هوای دیگری داشت.
پنج سوال مهم
سوال ۸۲ نماینده از رییس‌جمهور درباره‌ی عدم موفقیت دولت در کنترل قاچاق کالا و ارز، استمرار تحریم‌های بانکی، عدم اقدام شایسته دولت در خصوص کاهش نرخ بیکاری، رکود اقتصادی شدید چندین ساله و افزایش شتابان نرخ ارزهای خارجی و کاهش خرید ارزش پول ملی به عنوان اصلی‌ترین دغدغه‌های نمایندگان، مطرح شد.
کسی در مورد فساد مالی نپرسید!
کاراکتر روحانی و احمدی‌نژاد مانند هم نیست و کسی انتظار ندارد که روحانی بگم‌بگم راه بیاندازد و یا در مجلس، کلیپی در مورد برادر لاریجانی یا هر فرد دیگری پخش کند. اما همه می‌دانستند که اگر قرار بر بحث و تفحص در مورد فساد باشد، احتمالا خیلی‌ها درگیر این ماجرا می شوندو بر اساس توافقی نانوشته، کسی در مورد فساد مالی، حرف نزد!
شیخ عافیت اندیش، نوکری از نوکرهای مردم
روحانی به اندازه کافی گرفتاری دارد و قاعدتا وقت و توان چندانی برای جنگ با مجلسی‌ها ندارد و از این گذشته، نمی‌خواهد بعد از پایان دوران مسئولیت، به گرفتاری‌های روسای قبلی گرفتار شود. به همین خاطر، همچنان که پیش‌بینی می‌شد، او ترجیح داد محافظه‌کارانه پاسخ دهد و فضای مجلس را با وجود سر و صدای پایداری‌ها به سمت ریش‌سفیدی و مصالحه پیش ببرد. روحانی گریز ظریفی به ماجرای فیضیه و استخر زد و در سخنان خود، اعلام کرد که حتی از احتمال ترور شدن هم باکی ندارد و خود را نوکری از نوکرهای مردم و سربازی از سربازان می‌داند.
مردم از اختلاف ما می ترسند
روحانی در مورد آمار تورم و بیکاری، به بیان اعداد و ارقامی پرداخت که مورد تردید قرا گرفت. اگر چه ذوالنور نماینده‌ی سپاهی مسلک قم، تلاش کرد تا روحانی را در ماجرای برجام و مذاکره با آمریکا، به تمامی زیر سوال ببرد اما روحانی در پاسخ به او، اعلام کرد که برجام در بسیاری از جهات موفق بوده و بدعهدی از سوی آمریکا روی داده است. او همچنین اعلام کرد: مردم ما از آمریکا نمی‌ترسند اما از اختلاف من و شما می‌ترسند. ما باید در کنار هم باشیم و با هم کار کنیم.
دفترچه‌‌ای که روحانی برای نمایندگان تدارک دیده بود
نتایج معنی‌دار رای‌گیری؛ قوه قضائیه وارد می‌شود
رای‌گیری در مورد پاسخ‌های پنجگانه روحانی، نتایج معنی‌داری به دنبال آورد. نمایندگان نشان دادند که فقط از پاسخ رئیس‌جمهور مربوط به سوال دوم (دلیل استمرار تحریم ها) آن هم به شکل کاملا ناپلئونی ۱۳۷ به ۱۳۴ قانع شده اند اما از پاسخ رئیس‌جمهور به چهار سوال دیگر، قانع نشدند و موضوع عملکرد دولت در این خصوص به قوه قضائیه ارجاع خواهد شد.
ابهام قانونی و دومینوی استیضاح‌های بعدی
تصمیم در مورد عملکرد دولت روحانی در مورد چهار سوالی که نمایندگان را قانع کرد، به قوه قضائیه ارجاع خواهد شد اما هیچ معلوم نیست قوه قضائیه چگونه باید در این خصوص اقدام کند و چه احکامی بر چه مبنایی صادر خواهد شد. این ابهام در آئین‌نامه مجلس شورای اسلامی و همچنین در قانون اساسی، در مورد قانع نشدن نمایندگان مجلس از پاسخ رئیس جمهور، وجود دارد. چنان‌چه نمایندگان، از پاسخ های وزیر قانع نشوند، مساله در کمیسیون دنبال می شود و می تواند نهایتا منجر به استیضاح هم بشود. اما در مورد رئیس‌جمهور، مساله احتمال طرح عدم کفایت و استیضاح رئیس جمهور به این سادگی‌ها نیست. اما در عین حال، قانع نشدن نمایندگان از پاسخ های روحانی، مساله بی‌اهمیتی نیست و چنین چیزی علاوه بر آن که یک تنظیم باد اساسی قلمداد می‌شود، می‌تواند منجر به دومینوی استیضاح های بعدی شود. اگر لاریجانی به عنوان رئیس مجلس و سرسلسله ی لابی‌های بزرگ، می تواند کادر محل اعتماد خود یعنی رحمانی فضلی وزیر کشور را نجات دهد، اما شرایط برای وزرای دیگر، آسان نخواهد بود.