زیتون– محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، پس از شش سال دوشنبه شب به شکلی غیرمنتظره در شبکه اجتماعی اینستاگرام که در ایران فیلتر نیست از سمت خود استعفا کرد.
واکنش‌ها به استعفای او بغیر از ایران٬ از آمریکا تا اسرائیل نیز ادامه دارد.
محمود واعظی٬ رییس دفتر رییس جمهوری٬ در حساب اینستاگرامی خود نوشت: «از نظر دکتر روحانی، جمهوری اسلامی ایران تنها یک سیاست خارجی و یک وزیر امورخارجه دارد.»
محمدرضا عارف٬ رییس فراکسیون امید مجلس با تاکید بر اینکه دلیل استعفای ظریف هر چه باشد باید رفع شود، گفت: عده‌ای می‌خواهند چوب لای چرخ دولت بگذارند در حالی که دود آن به چشم همه می‌رود.
عارف در واکنش به اظهارات برخی از افراد مبنی بر اینکه استعفای ظریف آغاز سقوط دولت روحانی است، گفت: برخی از رقیبان آرزوی سقوط دولت را دارند اما توصیه ما به این افراد اینکه تا مادامی که دولتی مستقر است همه باید کمک کنند به ویژه در شرایط ویژه کنونی که تنها با همدلی و انسجام می‌توان از آن عبور کرد و تحریم‌های ظالمانه را پشت سر گذاشت.
الیاس حضرتی٬ نماینده مردم تهران در مجلس٬ ناهماهنگی‌ها در حوزه سیاست خارجی و دخالت نهادهای مختلف در این حوزه را علت نارضایتی ظریف دانست و از حسن روحانی خواست با استعفای ظریف به جد مخالفت کند.
او ادامه داد: «من حدس می‌زنم آقای ظریف چون در جریان سفر بشار اسد به تهران نبود استعفا دادند. البته ایشان تاکنون چند بار به دلیل ناهماهنگی‌ها در حوزه سیاست خارجی استعفا داده بود اما این بار استعفای خود را رسمی اعلام کرده‌اند.»
این نماینده مجلس تاکید کرد: «این خیلی بد است که وزیر امور خارجه یک کشور در جریان یک اقدام ویژه در حوزه سیاست خارجی نباشد. آقای بشار اسد به تهران آمده است اما وزیر امور خارجه خبر ندارد! این خیلی بد است. در ملاقات مقام‌های خارجی با مسئولان کشور حتما وزیر امور خارجه حضور دارد آن هم در سطح رئیس‌جمهور. دیشب آقای اسد با رئیس‌جمهوری و رهبری دیدار داشتند اما آقای ظریف غائب بود.»
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، در یک پیام توییتری به استعفای محمدجواد ظریف واکنش نشان داد.
نتانیاهو به زبان عبری نوشت: «ظریف رفت، شرش کم!»
او در ادامه این توییت نوشت: «تا وقتی من هستم، ایران به سلاح اتمی دست نمی‌یابد.»
مایک پومپئو، وزیر خارجه ایالات متحده، در حساب کاربری خود در توئیتر به کناره‌گیری محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، واکنش نشان داده‌است.
پومپئو نوشته آن‌ها در جریان کناره‌گیری هستند و منتظر هستند تا ببینند در نهایت چه خواهد شد.
او افزوده است «به هر حال، او (ظریف) و حسن روحانی تنها ویترین یک مافیای فاسد مذهبی هستند. ما می‌دانیم خامنه‌ای همه تصمیم‌های نهایی را می‌گیرد.»
وزیر خارجه آمریکا نوشته است «سیاست ما تغییری نکرده‌است؛ حکومت [جمهوری اسلامی] باید مانند یک کشور معمولی رفتار کند و به مردم خودش احترام بگذارد.»
We note @JZarif’s resignation. We’ll see if it sticks. Either way, he and @HassanRouhani are just front men for a corrupt religious mafia. We know @khamenei_ir makes all final decisions. Our policy is unchanged—the regime must behave like a normal country and respect its people.
— Secretary Pompeo (@SecPompeo) February 26, 2019
نشریه آمریکایی فارن پالیسی، ظریف را آخرین مهره ارتباط با غرب دانست که در صورت استعفای وی از سمت وزارت خارجه، این مهره ارتباطی از دست می رود.
نشریه فارن پالیسی در مطلبی با این عنوان که «ایران آخرین مهره ارتباط با غرب را از دست داد» مدعی شد: «استعفای ظریف در را به روی رادیکالیسم جدید ایرانی باز می کند.»
فارن پالیسی ادامه داد: او خیلی خوب به زبان انگلیسی صحبت می کرد – در واقع انگلیسی سخن گفتن او عالی و حیرت آور بود. در حقیقت او دوره دکتری خود را در دانشگاه دنور در دهه ۱۹۸۰ که اکنون به مدرسه «جوزف کوربل» تغییر نام یافته، سپری کرده است. او بیش از حد اهل معاشرت بود و اغلب از مخاطبان غربی و روزنامه نگاران برای حضور در دفتر بزرگ خود را در سازمان ملل متحد دعوت می کرد.
در ادامه این گزارش آمده است: «ظریف همچنین «استاد دیپلماتی» بود که به خوبی می دانست چگونه بر اساس منافع کشور خود عمل کند. و هیچ چیز بیشتر از مذاکرات طاقت فرسای هسته ای سال ۲۰۱۵ به او آسیب نزد؛ و او بیش از هر کس دیگر به ایرانیان وعده خروج از تحریم های سخت غربی ها را داد و در نهایت همین مسئله به او آسیب زد.»
از سوی دیگر در ایران نیز این استعفا با واکنش نمایندگان مجلس مواجه شد.
مصطفی کواکبیان٬ عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: نامه‌ای به امضای ۱۵۰ تن از نمایندگان خطاب به رئیس جمهور در مخالفت با استعفای وزیر امور خارجه نوشته شده است.
مصطفی کواکبیان در جلسه علنی نوبت صبح امروز در جریان بررسی لایحه بودجه سال ۹۸ در آغاز صحبت‌های خود در خصوص یک پیشنهاد الحاقی گفت: «نامه‌ای به امضای ۱۵۰ تن از نمایندگان خطاب به رئیس جمهور در مخالفت با استعفای وزیر امور خارجه تهیه شده است. حتماً در صحن علنی خوانده شود.»
علی مطهری٬ نایب رییس مجلس٬ نیز با بیان این که «رییس جمهور نباید با استعفای ظریف موافقت کند» گفت که جایگزینی در حد ظریف برای وزارت خارجه وجود ندارد.
او با تاکید بر اینکه از دلایل استعفای آقای ظریف اطلاع ندارم، ادامه داد که اما به طور کلی به نظرم دلیل اصلی استعفا، دخالت‌هایی باشد که از طرف برخی نهادهای غیر مسئول در سیاست خارجی دولت و کشور انجام می‌شود.
مطهری افزود: «طبق قانون اساسی وزارت خارجه متولی سیاست خارجی کشور است ولی استقلال کافی ندارد. بنابراین طبیعی است که ایشان احساس می‌کند موانعی پیش رویش است و نمی‌تواند کار خودش را انجام دهد. لذا احتمالاً استعفا به این دلیل است ولی باز هم باید خودشان توضیح دهد.»
این استعفا اما با واکنش متفاوت اصولگرایان مواجه شد.
حمید رسایی در واکنش به استعفای ظریف در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «ظریف در صفحه رسمی اینستاگرام خود که تیک آبی دارد، خبر استعفایش را اعلام کرد. کسی که از دوره دبیرستان تا سالهای پایانی دولت دهم در آمریکا زندگی کرده، بعد از تحمیل توافقنامه های ننگین از جمله توافق برجام و در حالی که از تحمیل FATF، CFT و پالرمو ناامید شده است، همزمان با سفر محور مقاومت (بشار اسد) به ایران از سمت خود استعفا داد.»
رسایی ادامه داد: «هفته نامه ۹ دی در شماره ۳۴۵ (اواخر دی ماه) از استعفای ظریف خبر داده بود. آگاهان سیاسی، استعفای ظریف را در کنار ناکارآمدی حسن روحانی برای رفع مشکلات داخلی و معیشتی مردم، به معنای فروپاشی دولت حسن روحانی می دانند.»
به نوشته این نماینده سابق مجلس ظریف در اسفند سال ۹۱ با ورود در سفارت آمریکا در ترکیه به دنبال بازگشت به آمریکا و زندگی دائمی در آنجا بود. این نکته را در سال ۹۲ در نطق مخالفتم با کابینه حسن روحانی اعلام کردم. اکنون دستگاه قضایی باید ظریف را ممنوع الخروج و به نقش وی در تحمیل تحریم های جدید و همچنین حضور عناصر جاسوس در تیم وی رسیدگی کند