زیتون– نیلوفر سعیدی: اگر چه سریال تلویزیونی مشهور «بازی تاج و تخت» (Game of Thrones)٬ در سالیان اخیر٬ جوایز و افتخارات فراوانی به دست آورده و در جهان با استقبال روبرو شده است٬ اما به احتمال قوی کسی فکرش را نمی‌کرد که یکی از دیالوگ‌های مشهور این سریال با عبارت خاص و استعاری «زمستان می‌آید»٬ با تغییری اندک٬ از سوی چهل و پنجمین رئیس‌جمهوری آمریکا٬ به عنوان بیانی سیاسی و تهدیدآمیز علیه ایران به کار گرفته شود.
در سریال بازی تاج و تخت٬ زمستان می‌آید یا زمستان در راه است٬ هشداری برای شروع زمستان دشوار و وحشتناکی است که قرار است در آن قصه٬ موجوداتی افسانه‌ای از شمال٬ هجوم بیاورند. اما در تصمیم و اقدام جدید دونالد ترامپ٬ نه در یک قصه بلکه در عالم واقعی٬ هشدار به آغاز زمستانی دشوار علیه ایران بیان شده است.
تا این لحظه علاوه بر عوامل و سازندگان سریال مزبور٬ هنرمندان و افراد دیگری نیز به این کنایه‌ی ترامپ واکنش نشان داده و چنین کاری را سوءاستفاده از یک اثر هنری قلمداد کرده‌اند اما سرلشکر قاسم سلیمانی هم با پوستر و جمله‌ی من در برابر تو خواهم ایستاد٬ پاسخ ترامپ را داد. اگر چه سلیمانی با استفاده از ضمیر «من» خود را در جایگاه نخست پاسخ دادن به رئیس جمهور آمریکا قرار داد اما اعلام جزئیات تحریم‌ها از سوی وزیر امور خارجه و خزانه‌داری آمریکا٬ مشخص کرد که تهدیدات و تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران٬ چیزی فراتر از خط و نشان کشیدن‌های توییتری و شبه‌سینمایی است.
چه کسی جان بولتون را راضی کند؟
پس از آن که استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری و مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا دریک کنفرانس مطبوعاتی٬ تحریم‌ها را اعلام کردند٬ جان بولتون، مشاور امنیت ملیدونالد ترامپ در مصاحبه با فاکس‌نیوز گفت: «ما قصد داریم تحریم‌هایی فراتر از این را اعمالکنیم. ما به این سطح از تحریم‌ها اکتفا نمی‌کنیم.»
سخنان بولتون در حالی است که بخش حمل و نقل، شامل شرکت‌های هواپیمایی ازجمله شرکت هواپیمایی ملی ایران «ایران ایر»، کشتیرانی و همچنین سازمان انرژیاتمی و زیرمجموعه های آن، بانک‌ها و بخش نفت و ۷۰۰ شخصیت حقیقی و حقوقیایران در لیست جدید تحریم‌های قرار دارند. بر این اساس٬ بانک ملی و بانک‌هایوابسته به آن از جمله بانک آریان و بانک کارگشایی٬ بانک کشاورزی٬ بانک قوامین، بانک آینده، بانک صنعت و معدن، بانک سپه و بانک صادرات، بانک تجارت ایران واروپا٬ پست بانک، بانک تجارت، بانک دی و موسسات مالی وابسته به آن از جمله موسسات مالی و بانک‌هایی هستند که در لیست جدید تحریم‌ها قرار گرفته‌اند. سرمایه‌گذاری غدیر وابسته به ستاد اجرایی فرمان امام و ۹۲ شرکت تابعه آن از جمله نهادهایی است که در لیست تحریم‌های جدید آمریکا قرار گرفته است.
اظهارات بولتون نشان داد که در داخل تیم ترامپ نیز٬ نظرات متفاوتی در مورد ایران وجود دارد که شاید بتوان آنها را به دو گروه عمده تندرو و بسیار تندرو تقسیم کرد.
تحریم٬ کدام نقطه را فشار می‌دهد؟
وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا٬ مایک پمپئو برای اولین بار٬ یک توییت فارسی ارسال کرده و نوشته است: «ایالات متحده با ایستادن در کنار مردم ایران با آنها ابرازهمبستگی می‌کند. مردم ایران پس از گذشت تقریبا ۴٠سال بیشترین صدمه را از سوءمدیریت و فساد اقتصادی خورده‌اند. برخلاف آن چه رژیم ایران می‌گوید، تحریم‌های ما شامل فروش غذا، محصولات کشاورزی، دارو و تجهیزات پزشکی نمی‌شود.»
ایالات متحده با ایستادن در کنار مردم ایران با آنها ابراز همبستگی می کند. مردم ایران پس از گذشت تقریبا ۴٠سال بیشترین صدمه را از سو مدیریت و فساد اقتصادی خورده اند. برخلاف آنچه رژیم ایران می گوید، تحریم های ما شامل فروش غذا، محصولات کشاورزی، دارو، و تجهیزات پزشکی نمی شود. pic.twitter.com/J7aLVFCaTk
— Secretary Pompeo (@SecPompeo) November 5, 2018
این در حالی است که بر اساس شواهد اقتصادی فعلی ایران و وضعیت معیشت مردم این کشور٬ باید گفت شکل ابراز همبستگی آمریکا با مردم ایران٬ به گونه‌ای است که به احتمال قوی اکثریت قریب به اتفاق مردم ایران٬ چنین رفتاری را مغایر با دوستی و همبستگی و نزدیک به تهدید و خصومت می پندارند.
در مورد بخش بعدی پیام شاید حق با مایک باشد و مردم ایران در چهل سال اخیر از سوءمدیریت و فساد مالی و ناتوانی مدیران در نظام سیاسی ایران٬ به شدت لطمه خورده‌اند. اما نمی‌توان تصور کرد که با خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های جدید٬ مشکلاتی همچون سوءمدیریت و فساد اقتصادی در ایران٬ برطرف خواهند شد.
و در نهایت مایک باز هم راست می گوید و تحریم های آمریکا به شکل مشخص و مستقیم٬ شامل فروش غذا، محصولات کشاورزی، داروو تجهیزات پزشکی نمی‌شود. اما کیست که نداند اخلال در امکان صادرات نفت ایران و عدم دسترسی بخش‌های خصوصی و دولتی ایران به نظام مالی و بانکی جهان٬ تامین تمام نیازهای مردم ایران را دشوار و بلکه ناممکن می‌کند و در همان حال٬ فضای روانی ناشی از تحریم‌ها٬ موجب تورم٬ احتکار٬ گرانی و بیکاری شده و بیشترین آسیب به مردم ایران خواهد رسید.
به بیانی دیکر٬ دونالد ترامپ و تیم او٬ همواره ادعا کرده‌اند که به دنبال منع ایران از دسترسی به امکان ساخت بمب هسته‌ای و مهار ایران در منطقه هستند اما شواهد نشان می‌دهد٬ تحریم‌ها٬ نتایجی دارند که با چنین اهدافی منطبق نیست و اساسا فشار و تحریم اقتصادی٬ به طور مستقیم٬ صحنه نفوذ جمهوری اسلامی ایران در منطقه را تغییر نمی‌دهد. چرا که ایران برای تداوم سیاست‌های خود در منطقه –که آمریکا آن را مصداق جنگ‌افروزی و حمایت از تروریسم و فرقه‌گرایی می‌داند- صرفا به پول نیاز ندارد. بنابراین گرفتار شدن رژیم جمهوری اسلامی در تنگناهای مالی٬ ممکن است بخشی از ابعاد مالی و تسلیحاتی حضور و نفوذ در منطقه را دشوار کند اما اراده و اعتقاد به تداوم آن سیاست‌ها سرجایشان می مانند و تحریم٬ ابزاری نیست که موجب مهار ایران در منطقه شود.
برایان هوک مسئول گروه ویژه اقدام ایران در وزارت خارجه آمریکا هم درباره تحریم‌های جدید علیه ایران صحبت کرد و گفت: از ماه مه گذشته تاکنون٬ ایران حدود دومیلیارد دلار از درآمدهای نفتی خود را از دست داده است.
این دیپلمات آمریکایی در ادامه گفته است: اغلب ایرانی‌ها اعتماد خود به حکومتشان رااز دست داده اند.
وقتی که سخنان هوک٬ پمپئو و ترامپ را در کنار هم قرار بدهیم٬ متوجه این واقعیت می شویم که این اظهارت به روشنی با ادعای عدم تلاش آمریکا در مورد تغییر نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران در تضاد است و رفتارهای کنونی واشنگتن٬ ارتباط دقیقی با بحث توافق هسته‌ای و برجام ندارد.