ظریف چرا استعفا کرد؟

زیتون ـ مهسا محمدی: «از ناتوانی برای ادامه خدمت و تمام کاستی‌ها و کوتاهی‌ها در دوران خدمت صمیمانه پوزش می‌خواهم» این جملات استعفای محمد جواد ظریف از وزرات امور خارجه ایران در حساب اینستاگرامش بود. او یکی از بحث‌برانگیزترین و احتمالا محبوبترین وزرای امور خارجه ایران بعد از انقلاب بوده است.

بدنبال انتشار این خبر سایت «انتخاب»  اعلام کرد که محمد جواد ظریف در پاسخ به پیامک خبرنگار این سایت گفته: «بعد از عکس‌های ملاقات‌های امروز دیگر جواد ظریف به عنوان وزیر خارجه در جهان اعتباری ندارد!» اشاره وزیر امورخارجه مستعفی می‌تواند به ملاقات رهبر جمهوری اسلامی با بشار اسد در حضور قاسم سلیمانی و علی‌اکبر ولایتی و همچنین ملاقات حسن روحانی با بشار اسد در حضور قاسم سلیمانی باشد.

یکی از مقامات سابق وزارت امورخارجه در این رابطه به زیتون گفت «به‌نظر می‌رسد ظریف از سفر بشار اسد به ایران اطلاعی نداشته  اما دل‌خوری اصلی او از حسن روحانی است که  علی‌رغم اطلاع از این سفر، او را در جریان قرار نداده  و ظاهرا علت اصلی استعفای او همین است».

یکی از مقامات سابق وزارت امورخارجه در این رابطه به «زیتون» گفت:« به‌نظر می‌رسد ظریف از سفر بشار اسد به ایران اطلاعی نداشته  اما دل‌خوری اصلی او از حسن روحانی است که  علی‌رغم اطلاع از این سفر، او را در جریان قرار نداده  و ظاهرا علت اصلی استعفای او همین است».

با این وجود سکوت دفتر حسن روحانی، رییس‌جمهوری فقط  با واکنش محمد واعظی، رییس دفتر وی و تکذیب شدید خبر پذیرش این استعفا توسط رییس‌جمهور شکسته شد.

اخبار منتشر شده مبنی بر پذیرش استعفای دکتر ظریف از سوی رئیس جمهوری قویا تکذیب می شود.

— Mahmoud Vaezi (@Dr_Vaezi) February 25, 2019

زمان این استعفا که منطبق با سفر بشار اسد، رییس‌جمهور سوریه به ایران بود به وضوح احتمال ارتباط معنی‌دار این سفر و استعفا را بالا برد. در مراسم استقبال گرم از اسد توسط رهبر جمهوری اسلامی، قاسم سلیمانی و علی اکبر ولایتی حضور داشتند و جایی برای وزیر امور خارجه ایران پیش‌بینی نشده بود.

این نادیده انگاشتن مقام رسمی وزارت خارجه دولت در استقبال از این همسایه پردردسر و بحث‌برانگیز ایران از نگاه تحلیل‌گران این پیام رهبر جمهوری اسلامی را به طور عریان به دولت رسانده است که در عرصه سیاست خارجی دیگر به همان میزان اندک هم نقش‌آفرین نخواهد بود و این می‌توانست دلیل کافی برای اقناع ظریف برای وانهادن این سمت باشد.

گروهی اما حسن روحانی را در این استعفا بی‌تقصیر نمی‌بینند و این اتفاق را نتیجه عدم حمایت رییس‎جمهوری از وزاریش در برابر فشارتندروها می‎دانند. تابدانجا که احتمالا در نتیجه همین فشار دیدار رییس دولت با اسد هم بدون حضور وزیرامورخارجه اش صورت گرفت.

آقای @Rouhani_ir میان بازپس گیری امضای نمایندگان خواستار #استیضاح جنابعالی در مجلس،سفر #بشاراسد به تهران و استعفای محمدجواد #ظریف چه رابطه ای وجود دارد؟

لطفا دلایل استعفای وزیرامورخارجه را شفاف و صادقانه به اطلاع مردم ایران برسانید. pic.twitter.com/4jVv5dtbzL

— Mojtaba Hosseini (@mojtabahoseinee) February 25, 2019

تحلیل تندروهای مخالف دولت اما از این استعفا که پیش از این به شدت خواستار آن بودند متفاوت است. خط کلی تحلیلی این استعفا در فضای مجازی اصولگرا این است که این کار نه نتیجه فشارها که نتیجه شکست و فرار برای عدم‌پاسخگویی است. تحلیلی که روزنامه نه دی یک ماه پیش از این آن را به عنوان پیش‌بینی ارائه داده بود.

از #استعفای_ظریف خوشحال نباشیم لیبرالها با استعفا و رفتنشان هم هزینه می سازند

— نوید مستفیضی (@mohajer_ilami) February 25, 2019

آنها وضعیت کنونی کشور را همزمان نتیجه برجام و شکست برجام دانسته و سهم تقصیر وزیر امور خارجه را در شکل گرفتن این معاهده، بزرگ و غیرقابل بخشش می‌دانند و این استعفا را هم در همن جهت تحلیل کرده و آن را فرار از پاسخگویی ارزیابی می‌کنند.

در این میان اما گروهی از تندروهای داخلی و بخشی ازگروه‌ها موسوم به «برانداز» خارج از ایران از این استعفا اظهار شادی کردند که البته دلایل‌شان برای این شادی با هم متفاوت بود.
براندازان ظریف را دروغگویی می‌دانند که جنایت‌های جمهوری اسلامی را درخارج از ایران لاپوشانی می‌کند و «دروغ» می‌گوید و به این ترتیب سرنگونی نظام را به تعویق می‌اندازد و بهتر است برود.

۱)ما مردم را به خاطر عقیده‌ زندانی نمی‌کنیم
۲)بهایی بودن در ایران جرم نیست
۳) ایرانیِ پناهنده نداریم، همه مهاجر هستند
۴)حجاب فرهنگ ملت ماست
۵) تظاهرات در ایران آزاد است
۶)من ۳۰ ساله پرفسور حق‌ بشر هستم
۷)…#ظریف_رفت ؟
کاش برای این دروغ‌ها می‌رفت pic.twitter.com/Zajnx20x5k

— Masih Alinejad (@AlinejadMasih) February 25, 2019

توصیف تندروهای داخلیِ خوشحال از استعفای وزیر امور خارجه هم این است که او لیبرالی ست که در حال فروش کشور به آمریکا و بیگانگان بوده و از این رو رفتنش غنیمت است.

در رو پشت سرت ببند یانکی نایاکی! بری دیگه برنگردی! #موقت

— زهرا طباخی (@jostejougar1) February 25, 2019

هواداران دولت اما استعفای ظریف را پایان دیپلماسی در ایران و نتیجه کارشکنی‌ها و فشارهای تندروها، رهبر ایران و دولت در سایه می‌دانند. دولتی که توانست در نهایت دولت رسمی و معتدل و دیپلمات را از میدان به در کند و این استعفا را کوبیدن آخرین میخ بر تابوت اعتدال ارزیابی می‌کنند.

پیام استعفای ظریف روشن است:مردم در انتخابات باشنیدن همه دیدگاهها به برنامه ودیدگاهی رأی میدهند تا کشور نجات یابد اما بخش موازی کار وغیرانتخابی حکومت که قوای قهریه را دراختیار دارد آرای مردم را به سود خودمصادره وهمان سیاست هایی را به کشور تحمیل میکند که اکثریت،مردود اعلام کرده اند

— emad_baghi (@emadeddinbaghi) February 25, 2019

به گفته حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفتگو با ایسنا ظریف در گذشته چندین بار استعفا کرده بود، اما اینکه این بار  استعفایش را عمومی کرده است نشان‌دهنده آن است که می‌خواهد رئیس‌جمهور با استعفایش موافقت کند.

محمد جواد ظریف به مدت ۵ سال از تابستان سال ۱۳۹۲ در دو دولت حسن روحانی وزیر امور خارجه ایران بود و مهمترین دستاورد دولت اعتدال در سیاست خارجی، یعنی برجام  را نتیجه سیاست‌ورزی او می‌دانند.